Quy định kiểm định chống sét

Theo đúng quy định hiện hành về an toàn sử dụng điện-PCCC việc đo đạc kiểm tra, đánh giá mức độ an toàn của hệ thống điện động lực, thiết bị điện, hệ thống chống sét đánh thẳng, chống sét lan truyền, hệ thống nối đất, nối không thiết bị điện phải được thực hiện tối thiểu một năm một lần, và việc đo đạc kiểm tra phải tiến hành trước mỗi mùa mưa dông để đảm bảo độ chính xác, an toàn.

kiemdinhhethongchongset-kiem-dinh-chong-set-truc-tiep

Kiểm định chống sét: phân tích cách yếu tố nguy hiểm và biện pháp phòng ngừa

■   Khi các thiết bị điện của trạm phân phối điện ngoài trời bị sét đánh trực tiếp thì sẽ gây những hậu quả ngiêm trọng : gây nên hư hỏng các thiết bị điện, dẫn đến việc ngừng cung cấp điện toàn bộ trạm trong một thời gian dài làm ảnh hưởng đến việc sản xuất điện năng và các ngành kinh tế quốc dân khác. Đây là một trong những lí do cần phải tiến hành kiểm định chống sét định kỳ, thường xuyên.

■   Hiện nay để bảo vệ chống sét đánh trực tiếp cho công trình thường dùng các hệ thống thu sét như: cột thu sét, dây thu sét. Hệ thống thu sét gồm các bộ phận thu sét (kim, dây ), bộ phận nối đất và các dây dẫn liên hệ hai bộ phận với nhau. Cột thu sét có thể đặt độc lập hoặc trong những điều kiện cho phép có thế đặt trên các kết cấu của trạm và nhà máy.Yếu tố này rất quan trọng, kiểm định chống sét cũng không thể bỏ qua.

■   Thông thường để giảm vốn đầu tư và đế tận dụng các độ cao ở các trạm biến áp người ta có thể đặt cột thu sẻt trên các xà đỡ, các cột đèn chiếu sáng, trên mái nhà… Cột thu lôi độc lập thường đắt hơn nên chỉ dùng khi không thế tận dụng các độ cao khác.

■   Nếu đặt cột thu lôi trên các kết cấu trạm phân phối điện ngoài trời và dùng dây chống sét đế bảo vệ cho đoạn dây dẫn nối từ xà cuối cùng của trạm đến cột đầu tiên của đường dây thì chúng sẽ được nối đất chung vào hệ thong nối đất của trạm.Vì vậy khi sét đánh vào thu lôi hay đoạn dây chống sét ấy thì toàn bộ dòng điện sét sẽ đi vào hệ thống nối đất của trạm và do đó làm tăng thế các thiết bị được nối đất chung với hệ thống nối đất của trạm. Độ tăng thế đó lớn thì có thể gây nguy hiểm cho các thiết bị, do vậy chỉ trong điều kiện cho phép mới được đặt cột thu lôi trên các công trình trong trạm hoặc dùng dây chống sét ở trong trạm.

■   Tác dụng bảo vệ của hệ thống thu sét là ở chỗ tập trung điện tích ở đỉnh bộ phận thu sét, tạo nên điện trường lớn nhất giữa nó với đầu tia tiên đạo. Do đó thu hút các phóng điện sét và hình thành khu vực an toàn ở bên dưới, chung quanh hệ thống thu sét. Bộ phận nối đất của hệ thống thu sét cần có điện trở nối đất bé đế việc tập trung điện tích cảm ứng trong đất được dễ dàng và khi có dòng điện sét đi qua điện áp trên các bộ phận của hệ thống thu sét sẽ không đủ gây nên phóng điện ngược từ nó tới công trình đặt gần.

Khi thiết kế hệ thống chống sét phải chú ý so sánh về các mặt kỹ thuật, mỹ thuật và vấn đề nổi đất của cột thu lôi. Đối với trạm phân phổi ngoài trời 110kV trở nên do có mức cách điện cao nên có thế đặt cột thu lôi trên các kết cấu của trạm phân phổi ,các trụ của các kết cấu trên đó có đặt cột thu lôi phải được ngắn nhất và sao cho dòng điện sét khuếch tán vào trong đất theo 3 – 4 thanh cái của hệ thống nối đất. Ngoài ra ở mỗi trụ của các kết cáu ấy phải có nối đất bố sung đế cải thiện trị số điện trở nối đất. Khi kiểm định chống sét bố trí cột thu sét của trạm phân phối ngoài trời 110kV trở lên phải thực hiện các điều sau:

+ Ở chỗ nối các kết cấu trên có đặt cột thu lôi vào hệ thống nối đất cần phải có nối đất bố xung nhằm đảm bảo điện trở không được quá 4 Ω.

+ Khi bố trí cột thu lôi trên xà của trạm 35kV phải tăng cường cách điện của nó lên đến mức cách điện của cấp 110kV .

+Trên đầu ra của cuộn dây 6-10kV cần đặt các chống sét van .

+Đế bảo vệ cuộn dây 35kV kiểm định khuyến khích đặt chổng sét van. Khoảng cách giữa chồ nối vào hệ thống nối đất của vỏ máy biến áp và của chống sét van phải nhỏ hơn 5m.

+ Khoảng cách trong không khí giữa kết cấu của trạm trên có đặt

cột thu lôi và bộ phận mang điện không được bé hơn chiều dài của chuỗi sứ.

+ Có thế nối cột thu lôi vào hệ thống nối đất của trạm phân phối cấpl lOkV nếu các yêu cầu trên được thực hiện. Khi dùng cột thu lôi độc lập phải chú ý đến khoảng cách giữa các cột thu lôi đến các bộ phận của trạm để tránh khả năng phóng điện từ cột thu lôi đến vật được bảo vệ.

Đối với các nhà máy điện dùng sơ đồ bộ thì chỉ được đặt cột thu lôi trên xà máy biến áp khi máy phát điện và máy biến áp được lối với nhau bằng cầu bọc kín và hai đầu được lối đất. Nếu cầu có phân đoạn thì không được phép đặt cột thu lôi trên xà máy biến áp. đế đảm bảo về mặt cơ khí và đế trống ăn mòn cần phải theo đúng qui định về loại vật liệu, tiếp diện dây dẫn dùng trên mặt đất và dưới đất.

Sét là hiện tượng phóng điện trong khí quyển giữa các đám mây giông mang điện tích với đất hoặc giữa các đám mây giông mang điện tích trái dấu với nhau.

Thông thường phóng điện sét gồm hàng loạt phóng điện kế tiếp nhau do sự dịch chuyển điện tích từ các phần khác nhau của đám mây. Sự phóng điện chủ yếu đặc trưng bởi dòng điện sét lớn đi qua chỗ sét đánh (có thể đạt tới 200 -300KA) và sự lóe sáng mãnh liệt của dòng phóng điện. Không khí trong vùng có dòng phóng điện có thể đạt tới 10.000 ⁰C và dãn nở rất nhanh, do đó sét có thể gây ra những đám cháy lớn và có sức công phá rất mạnh về mặt cơ học.

Đối với người, sét nguy hiểm trước hết như một nguồn điện áp cao (từ vài ngàn đến hàng triệu vôn) và rộng lớn. Nếu bị sét đánh sẽ cực kỳ nguy hiểm.

Nhiều khi sét không phóng điện trực tiếp cũng rất nguy hiểm, vì khi sét đi qua một vật nối đất sẽ tạo nên vùng có điện áp bước rất nguy hiểm.

Nếu công trình nối liền với các vật dẫn điện kéo dài như: đường dây điện lực, điện thoại, đường ống nước… những vật đó có thể truyền điện áp cao của sét tới khi chúng bị sét đánh (sét lan truyền) gây nguy hiểm cho người, thiết bị điện, vật dễ cháy nổ…

Sét còn gây nên cảm ứng tĩnh điện trên các vật dẫn điện hoặc các dây dài tạo thành những mạch vòng cảm ứng điện từ. Điện áp cảm ứng có thể đạt tới hàng chục kilôvôn gây nên phóng điện và làm hư hỏng cho các thiết bị điện nhạy cảm : máy tính, điện thoại…

• Chống sét đánh trực tiếp
  • Để bảo vệ chống sét đánh trực tiếp người ta thường dùng cột thu sét (cột thu lôi) trồng thẳng đứng (loại B.Franklin hay kim cổ điển) hoặc dây thu sét, lưới thu sét bảo vệ nằm ngang.
  • Loại thu sét kim cổ điển bảo vệ mang tính thụ động. Hiện nay người ta đã nghiên cứu chế tạo ra thiết bị thu sét mang tính tích cực, chủ động hơn và phạm vi bảo vệ lớn hơn (kim thu sét hiện đại).

• Chống sét cảm ứng và lan truyền:

Tình hình chung hiện nay: Nhiều cơ quan, xí nghiệp sử dụng dây truyền công nghệ hiện đại bằng những máy móc điều khiển tự động bị nhiễu loạn điều khiển hoặc dữ liệu không chính xác do ảnh hưởng của sét (mặc dù không bị sét đánh vào khu vực sản xuất). Đặc biệt có một số khối văn phòng bị hư hỏng bộ đàm, máy điện thoại, máy fax và có khi bị hư hỏng hàng loạt máy vi tính, mất dữ liệu….Đó là do ảnh hưởng của cảm ứng sét đối với các thiết bị điện tử nhạy cảm hoặc do dòng điện lớn của sét lan truyền theo đường điện nguồn hay đường truyền dữ liệu vào làm hư hỏng thiết bị, làm mất hoặc nhiễu loạn thông tin, dữ liệu.

Do vậy để tránh các thiệt hại và nguy hiểm kể trên, ngoài biện pháp chống sét đánh thẳng ra chúng ta cần phải thực hiện giải pháp chống sét cảm ứng và sét lan truyền đối với các thiết bị điện tử nhạy cảm, nhất là đối với các máy thiết bị văn phòng (bộ đàm, máy điện thoại, máy fax, máy vi tính…)

Giải pháp phòng chống sét :

• Chống sét cảm ứng : Nối đất cho các thiết bị điện, cấu trúc kim loại của thiết bị hoặc các đường ống kim loại, cấu trúc kim loại ở gần nhau phải nối liên kết với nhau để tránh phóng điện do cảm ứng điện từ của sét.
• Chống sét lan truyền: Dòng điện sét có thể lan truyền theo đường cáp điện cung cấp cho sản xuất và sinh hoạt hoặc có thể lan truyền theo đường truyền thông tin, dữ liệu như đường dây điện thoại, đường nối mạng của các máy vi tính… do vậy ta phải thực hiện biện pháp an toàn trên cả hai đường mà sét có thể lan truyền:
  • Chống sét lan truyền trên đường cấp nguồn điện cho thiết bị;
  • Chống sét lan truyền trên đường truyền thông tin, dữ liệu.

Công ty CP Kiểm Định An Toàn Thiết Bị Công Nghiệp Thành Phố được trang bị những thiết bị đo kiểm hiện đại, đội ngũ cán bộ, kỹ thuật viên có chuyên môn nghiệp vụ vững, có kinh nghiệm nhiều năm thực hiện việc đo kiểm tra chống sét trên nhiều tỉnh, thành phố phía nam có thể thực hiện việc kiểm tra, đánh giá, thẩm định hay tư vấn các hệ thống chống sét một cách chính xác, kịp thời cho khách hàng.

Keyword :